Notatki z wykładów – Świętokrzyski Uniwersytet III Wieku

Ochrona konsumenta w umowach zawieranych na odległość (konspekt) – wykład 29.10.2019
Dolegliwości bólowe kręgosłupa (slajdy) – wykład 23.10.2019

„Ochrona konsumenta w umowach zawieranych na odległość.” Wykład odbył się dn.29.10.2019r. –mec. Sylwia Kamińska – radca prawny

Wykład obejmuje problematykę sposobów zawierania umów, ich treści a także możliwości rozwiązania. Zostaną omówione zagadnienia związane z zawieraniem umów przez konsumenta poza lokalem przedsiębiorstwa tj. na pokazach, przez telefon, za pośrednictwem akwizytorów, ze szczególnym uwzględnieniem warunków odstąpienia od umowy i uniknięcia jej skutków.

Ź RÓDŁA PRAWA:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim

Przepisy prawa konsumentów odnoszą się do umów zawieranych między konsumentem a przedsiębiorcą.

Nie można ich stosować, gdy umowa jest zawierana w innej konfiguracji podmiotowej (np. między dwoma przedsiębiorcami).

Czym jest umowa?

Umowa, kontrakt (łac. contractus) – w prawie cywilnym zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Według bardziej szczegółowej definicji umowa to stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli (konsens) zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków podmiotów składających te oświadczenia woli.

Formy zawarcia umowy

Forma zawarcia umowy, co do zasady, jest dowolna, nawet ustna. Co innego może wynikać z woli stron lub przepisów ustawy.

Umowę możemy zatem zawrzeć w formie:

ustnej (np. zakupy w sklepie)
pisemnej (umowa najmu lokalu na czas dłuższy niż rok),
pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym (np. zbycie/wydzierżawienie przedsiębiorstwa)
aktu notarialnego (sprzedaż nieruchomości)

Podział umów

Ze względu na miejsce zawarcia umowy, możemy podzielić je na:

Umowy zawarte bezpośrednio
Umowy zawarte na odległość
Umowy zawarte w lokalu przedsiębiorstwa
Umowy zawarte poza lokalem przedsiębiorstwa

Definicje

Konsument – za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Przedsiębiorca – osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Umowa zawierana na odległość

Umowa z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa

umowa z konsumentem zawarta:

a) przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy,

b) w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa w lit. a,

c) w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron,

d) podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami;

Cechy charakterystyczne powyższych umów:

konsument nie ma możliwości zbadania towaru przed zawarciem umowy
decyzje podejmowane pochopnie, w pośpiechu
konsument nie zapoznaje się ze wszystkimi warunkami umowy
konsument znajduje się pod wpływem emocji, różnorodnych technik sprzedażowych

Obowiązki przedsiębiorcy

1. Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy

Przedsiębiorca ma obowiązek udzielić konsumentowi określonych informacji w związanych z planowaną umową np. o głównych cechach świadczenia, swoich danych identyfikujących, łącznej cenie, sposobie i terminie jej uiszczenia
Przedsiębiorca jest zobowiązany wydać konsumentowi dokument umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub potwierdzenie jej zawarcia, utrwalone na papierze lub, za zgodą konsumenta, na innym trwałym nośniku.

2. Płatności dodatkowe

przedsiębiorca ma obowiązek uzyskać wyraźną zgodę konsumenta na każdą dodatkową płatność wykraczającą poza uzgodnione wynagrodzenie za główne obowiązki umowne przedsiębiorcy.
jeżeli przedsiębiorca nie spełnił obowiązków informacyjnych dotyczących opłat dodatkowych lub innych kosztów, konsument nie ponosi tych opłat i kosztów

3. Zakaz obciążania konsumenta wyższymi opłatami za połączenia telefoniczne

Jeżeli przedsiębiorca wskazuje numer telefonu przeznaczony do kontaktowania się z nim w sprawie zawartej umowy, opłata dla konsumenta za połączenie z tym numerem nie może być wyższa niż opłata za zwykłe połączenie telefoniczne, zgodnie z pakietem taryfowym dostawcy usług, z którego korzysta konsument.

4. Obowiązek przekazania potwierdzenia zawarcia umowy

Przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi potwierdzenie zawarcia umowy na odległość na trwałym nośniku w rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóźniej w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi.
Obowiązek ten dotyczy jedynie umów zawieranych na odległość między przedsiębiorcą a konsumentem.

5. Obowiązki przedsiębiorcy kontaktującego się z konsumentem przez telefon

Przedsiębiorca ma obowiązek :

poinformować konsumenta o tym, że dzwoni do niego w celu zawarcia umowy,
podać identyfikujące go dane
podać dane identyfikujące osobę, w imieniu której telefonuje
potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku.

WAŻNE!

Jeżeli konsument złożył oświadczenie woli przed dostarczeniem mu potwierdzenia, to nie dochodzi do skutecznego zawarcia umowy między przedsiębiorcą a konsumentem.

Na uwadze należy mieć jednak, że prawo umożliwia złożenie oświadczenia przez konsumenta na piśmie bądź na trwałym nośniku :np. Nagrane na płycie CD

ODSTĄPIENIE OD UMOWY

ZAWARTEJ POMIĘDZY KONSUMENTEM A PRZEDSIĘBIORCĄ

ORAZ

ZAWARTEJ NA ODLEGŁOŚĆ LUB POZA LOKALEM PRZEDSIĘBIORSTWA

„Prawo do namysłu”

Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów

bez znaczenia pozostaje przyczyna odstąpienia
nie można tego uprawnienia wyłączyć ani ograniczyć

Jak liczyć 14 dniowy termin?- zasada ogólna

ZASADA OGÓLNA: Od dnia zawarcia umowy
Zasada ta obejmuje przede wszystkim umowy, na podstawie których przedsiębiorca świadczy konsumentowi usługę lub dostarcza mu treści cyfrowych niezapisanych na nośniku materialnym.
Np. dostarczenie konsumentowi wody, gazu lub energii elektrycznej

Jak liczyć 14 dniowy termin – wyjątki

Zgodnie z art. 28 pkt 1 obowiązują trzy wyjątki od tej zasady odnośnie do umów, które obejmują zobowiązanie przedsiębiorcy do przeniesienia własności rzeczy i wydania jej konsumentowi:

1)umowa co do przeniesienia własności wielu rzeczy, które są dostarczane konsumentowi osobno, partiami lub w częściach – bieg terminu rozpoczyna się od objęcia przez konsumenta w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części,

2)umowa, której przedmiotem jest regularne dostarczanie konsumentowi wielu rzeczy przez czas oznaczony – termin zaczyna biec od objęcia przez konsumenta w posiadanie pierwszej z tych rzeczy,

3)inne umowy odnoszące się do przeniesienia własności rzeczy – bieg terminu rozpoczyna się od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta.

Jak liczyć 14 dniowy termin?

W terminie 14 dni musimy ZŁOŻYĆ/WYSŁAĆ oświadczenie o odstąpieniu TZN liczy się data nadania
Jeżeli termin upływa w sobotę, niedzielę lub święto (z ustawowego katalogu dni wolnych od pracy) – termin przesuwa się na następujący po w/w dniu dzień (np. w przypadku soboty lub niedzieli na poniedziełek)

Powstanie i wygaśnięcie uprawnienia

uprawnienie powstaje co do zasady z chwilą zawarcia umowy
14 – dniowy termin
jeśli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie do odstąpienia od umowy – 12 miesięcy + 14 dni
jeśli został poinformowany przed upływem powyższego terminu – 14 dni od udzielenia informacji o tym prawie

Wykonanie uprawnienia do odstąpienia od umowy

jednostronna czynność prawna
istotne, aby oświadczenie doszło do przedsiębiorcy w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jego treścią
praktyka: warto posiadać dowód doręczenia

Częściowe odstąpienie od umowy

zasada: skoro można od całości, można też od części
uwaga na umowy, względem których częściowe odstąpienie byłoby nieracjonalne gospodarczo albo niemożliwe np. odstąpienie od umowy w zakresie zakupu jednego buta

Skutki odstąpienia od umowy

umowa jest uważana za niezawartą – jest to podstawowy skutek odstąpienia od umowy
przedsiębiorca zwraca konsumentowi w terminie 14 dni od otrzymania oświadczenia o odstąpieniu wszystkie dokonane przez niego płatności

Zwrot towaru

14 dni na zwrot towaru od momentu odstąpienia, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze towar
koszty poniesie konsument, chyba że przedsiębiorca sam zgodził się je ponieść albo o nich nie poinformował
przedsiębiorca poniesie koszty zwrotu, gdy ze względu na charakter rzeczy nie można jej odesłać w zwykły sposób pocztą, np. duży sprzęt AGD

Koszty, które poniesie konsument w przypadku odstąpienia od umowy

przedsiębiorca powinien zwrócić poniesione koszty, w tym koszty dostarczenia konsumentowi kupionego towaru do domu (koszty wysyłki) chyba że konsument wybrał sposób dostarczenia mu rzeczy rodzący dodatkowe koszty, np. przesyłka priorytetowa zamiast zwykłej
jak już wskazano poprzednio, konsument co do zasady ponosi koszty zwrotu rzeczy przedsiębiorcy (odesłania rzeczy)
w przypadku umów: wykonania usługi, dostarczania energii cieplnej lub dostarczania wody, gazu albo energii elektrycznej w nieograniczonej objętości lub nieustalonej ilości – jeśli konsument złożył wyraźne żądanie w stosunku do przedsiębiorcy, aby ten rozpoczął spełnianie świadczenia przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, wówczas konsument ma obowiązek zapłaty za świadczenia spełnione do chwili odstąpienia od umowy.

Umowy dodatkowe

w chwili odstąpienia wygasają umowy dodatkowe powiązane z umową główną
praktyka: najlepiej zaznaczyć, że odstępujemy od wszelkich umów, w tym umów dodatkowych

Odstąpienie od umowy sprzedaży zawartej na odległość podczas zawierania której konsument jednocześnie zawarł umowę o kredyt konsumencki.

Odstąpienie od umowy głównej jest skuteczne także wobec umowy o kredyt wiązany.
Konsument nie musi składać odrębnego oświadczenia o odstąpieniu bankowi

SKUTKI

Sprzedawca zwraca uiszczoną cenę na rzecz banku a nie konsumenta (wyjątek: raty co do części ceny)
Konsument musi się liczyć ze zwrotem kredytodawcy odsetek należnych mu od dnia wydania towaru przez sprzedawcę (lub rozpoczęcia świadczenia usług przez usługodawcę), do dnia złożenia przez konsumenta oświadczenia o odstąpieniu od umowy

Umowy dotyczące usług finansowych zawierane na odległość

Termin 14 dni od dnia zawarcia umowy lub od dnia potwierdzenia informacji
Termin 30 dni w przypadku umów ubezpieczenia
Oświadczenie o odstąpieniu musi zostać sformułowane na piśmie
Konsument co do zasady nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem
Warunki te nie dotyczą kredytów konsumenckich i tzw. prywatnych emerytur

Prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje w przypadku umów:

gdy szczególne właściwości rzeczy uniemożliwiają lub utrudniają ich ponowne zbycie
gdy przedmiotem umowy są usługi, które wymagają rezerwacji lub wykorzystania pewnych zasobów, a po odstąpieniu nie mogłyby zostać zaoferowane innym odbiorcom
takich w których konsument mógłby wykorzystać prawo do odstąpienia w celu uniknięcia niekorzystnych zmian rynkowych
ze względu na specyficzny tryb zawarcia umowy
ze względu na ochronę racjonalności gospodarczej

Gdzie zgłosić się po pomoc?

Pomocy mogą udzielić: