Nasza dawno oczekiwana prelegentka przybyła do Klubu z wiązanką kwiatów i dużym zeszytem zawierającym ogrom wiadomości o naszym narodowym twórcy opery i pieśni zawartych w „Śpiewniku domowym” wydanym w 12 tomach. Stanisław Moniuszkodał narodowi pieśni mające charakter na wskroś polski wzruszająco ludzki. W pieśniach nawiązał do rytmów polskich tańców, stylizacji folkloru. Anna zwróciła uwagę na czas życia kompozytora urodził się w roku 1819 zmarł 1872. Był to najcięższy Historycznie okres dla Polski. Moniuszko urodził się w połowie trudnego dla Polski okresu pomiędzy upadkiem Napoleona a powstaniem listopadowym 1830 r. Walka nowego ze starym, z której ukształtował się model, przyszłej, wolnej niepodległej Polski, była treścią jego lat dzieciństwa i dojrzewania. Rodzina pielęgnowała romantyzm i patriotyzm, wyniesiony z kręgu studentów Uniwersytetu Wileńskiego, którymi byli rodzice Stanisława Moniuszki, stryjowie.
Dziadek – Stanisław był sędzią i przybył na Litwę z Podlasia, osiedlił się w Ubielu koło Mińska i utworzył jeden z największych majątków na Litwie w XIXw. Rodzina była liczna miał sześciu synów : Ignacego pułkownika napoleońskiego, Kazimierza dr praw wizytatora Liceum Krzemienieckiego, Dominika napoleończyka, reformatora i założyciela wielu szkól. Dalej ojciec kompozytora Czesław, stryjowie Józef i Aleksander. Ojciec Stanisława Moniuszki – Czesław był adiutantem u kilku marszałków, matka kompozytora to Elżbieta z rodu Madżarska.
W rodzinnym dworku dziadka – Ubieli na Mińszczyźnie dnia 5 maja 1819r. przyszedł na świat syn Czesława i Elżbiety – Stanisław, bohater naszego spotkania. Matka szybko odkryła zdolności muzyczne syna , uczyła go także poprawnej polszczyzny. Wpływ rodziny ukształtował miłość do Ojczyzny, przyrody, folkloru i uwrażliwiły na te elementy chłopca. Tak było do 8 roku życia Stasia, bo rodzice przenieśli się do Warszawy, by kształcić dzieci. Wszystko stało się inne, miasto, nowi nauczyciele, krajobraz, dźwięki, muzyka skoczna i ognista śpiewana na podwórkach i przy pracy rzemieślniczej. Dzieci uczono w domu, oprócz nauczycieli przedmiotów gimnazjalnych, pojawił się Joachim Lelewel historyk i nauczyciel muzyki Augusto Freyere. Egzaminy dzieci zdawały w solidnej szkole OO Pijarów. W 1830r. wybuchło w Warszawie powstanie listopadowe.
Rodzina Moniuszków przeniosła się do Mińska. Tam Staś uczył się w gimnazjum i pobierał lekcje muzyki u Dominika Stefanowicza. Źle znosił środowisko rówieśnicze, grał wiele utworów muzycznych Mozarta, Chopina, pieśni Schuberta na pianinie, wiele czytał, uwielbiał poezję Mickiewicza. Pilnie uczył się języków obcych.
Stryj Aleksander wziął chłopca w 1836r. do Wilna na dłuższy pobyt, zamieszkali u Millerów. Córka ich zainteresowała się piękną muzyką zza ściany, wykonywaną przez młodego chłopca i tak doszło do poznania się Aleksandry ze Stanisławem, byli nastolatkami on 17 a ona 16 lat zagustowali w sobie i wymienili pierścionki przed ołtarzem Matki Boskiej Ostrobramskiej, nieoficjalnie się zaręczyli. Do sztambucha Aleksandry wpisał Stanisław pierwszą kompozycję do słów Mickiewicza.
Wkrótce wyjechał do Mińska następnie do Berlina na studia muzyczne i młodzi utrzymywali korespondencyjnie bliskie kontakty, przez 3 lata. Studiował z wielkim zapałem poznając na Singakademie u prof. Carla Rungenhagera teorię, kompozycję. Był pracowity, słuchał wielu koncertów, oratoriów. Oceniono go jako bardzo muzykalnego z dużym wyczuciem instynktu muzycznego, chłonął wiedzę także o komponowaniu oper, wiele z nich wysłuchał i widział w najlepszych wykonaniach.
Po ukończeniu studiów w Berlinie wrócił do Wilna i narzeczonej. Ślub Stanisława i Aliny – Aleksandry miał miejsce w kościele Trynitarzy 26 sierpnia 1840 r. Spełniło się marzenie młodej pary, utuliła się tęsknota i nadeszła dorosłość.
Małżeństwo państwa Moniuszków było wyjątkowe, pełne wzajemnej miłości i trwałe. Doczekali urodzenia dziesięciorga dzieci, 4 synów i 6 córek. Do dziś istnieje kwitnąca gałąź potomków syna i córek kompozytora.
Rodzina często żyła w niedostatku, ale wykształcono dzieci i dom był ogniskiem skupiającym inteligencję Wilna tak literacką jak i artystyczną. Jednym z najbliższych przyjaciół w Wilnie Stanisława Moniuszki był śpiewak Achilles Bonoldi -śpiewak, który osiadł w Wilnie założył rodzinę i udzielał lekcji śpiewu. W 1863r. wziął udział w powstaniu styczniowym. Za co skazano go na śmierć, ale zdołał uciec. Był znakomitym wykonawcą pieśni Moniuszki w tym „Starego kaprala” do słów Berangera w tłumaczeniu Wł. Syrokomli.
Bonaldi zginął rozstrzelany przez wersalczyków w czasie Komuny paryskiej i jemu dedykował Moniuszko rękopis opery „Halka”. Tak rozpoczął pracę nad tą operą i uwerturą orkiestrową „Bajka”, wysoko ocenioną przez krytyków w Petersburgu.
W 1858 r. wystawiono w Warszawie nową wersję „Halki” z dużym sukcesem, który zaowocował angażem na stanowisko dyrektora działu opery polskiej Teatru Wielkiego w Warszawie. Kompozytor przyjął to stanowisko i przeniósł się do Warszawy. Zajął się twórczością operową i uczył w konserwatorium.
Ojciec polskiej opery tworzy w tym czasie Halkę w latach 1848-1858, Harabinę 1860, Verbum Nobile1861, Straszny Dwór1865, Paria1869, uwerura fantastyczna Bajka 1868, 6 mszy, 4 litanie ostrobramskie, requiem, kantaty Milda1848, ballady: Świtezianka ,Czaty ,Trzech budrysów.
Wytężona praca ciągły, brak pieniędzy na utrzymanie rodziny, śmierć ojca i matki podkopały zdrowie kompozytora i zmarł na atak serca 4 czerwca 1872 r.
Powyższą notatkę sporządziła Halina Główkowska, zdjęcia autorstwa Ryszarda Misiorka.
Dziękujemy za piękne chwile wspomnienia o skromnym wielkim twórcy wygłoszone starannym językiem z wielkim uczuciem przez naszą Annę i zilustrowane przez jej córkę przez slajdy z komputera, bez dźwięku, niestety .
